దేశవ్యాప్తంగా అంబేద్కర్‌ భావాలకు ఆదరణ  పెరుగుతున్నట్టే ఆయన జీవన చిత్రణల సంఖ్య పెరుగుతోంది. తెలుగు భాషలో అంబేద్కర్‌ గురించి ఎన్నో పుస్తకాలు వచ్చాయి. అయితే, ఆచార్య కొలకలూరి ఇనాక్‌ రచించిన అంబేద్కర్‌ జీవితం.. ఆయన జీవితాన్ని మాత్రమే కాక 20వ శతాబ్ద పూర్వార్ధంలో భారత రాజకీయ రంగంలో కలిగిన లోతైన మార్పులు, వాటి నేపథ్యం, ఆ మార్పులపై బాబాసాహెబ్‌ మేధో ప్రభావం, తదితర అంశాలను చక్కగా వివరిస్తుంది. దళిత కోణంలోనే కాక నవయుగ భారత పౌరుడి కోణంలో భారత సమాజాన్ని విశ్లేషించి సంస్కరించబూనిన అంబేద్కర్‌ జీవితాన్ని ఇనాక్‌ మన కళ్లెదుట సాక్షాత్కరింప జేశారు. భక్తులు, రక్షలతోనే ప్రమాదం అంటూ మూర్ఖపు వితండవాదాలకు ప్రతిగా ప్రతిజ్ఞ పూనడం అంబేద్కర్‌లోని మహా మనీషిని దర్శింపజేస్తుంది. యువతకు   పోరాటపాఠాలు నేర్పుతుంది. 

- డా।। పి.వి.రంగనాయకులు

అవధానం అనేది అక్షర చైతన్య క్రీడ. మెదడునూ హృదయాన్ని అనుసంధానిస్తూ చేసే పని. ఒకేసాని ఎనిమిది అంశాలపై దృష్టి నిలపడమనేది అవధాని ధారణాశక్తి, సమయస్ఫూర్తి మీద ఆధారపడిఉంటుంది. అరవయ్యో దశకం నుంచి అవధానం చేస్తూ కేవలం పాండిత్యానికే పరిమితమైపోకుండా సరళంగా, భావయుక్తంగా నరాలరామారెడ్డి పలు అవధానాల్లో ఆశువుగా చెప్పిన నాలుగు వందల పద్యాల సంకలనమిది. 1965 నుంచి 2018 వరకూ దేశ విదేశాల్లో వివిధ సందర్భాల్లో చెప్పిన పద్యాలన్నీ సేకరించి అవధాన సౌరభం పేరిట వెలువడిన ఈ చిరు పొత్తంలో ‘పుష్పముల వల్ల పాడయ్యె పూలతోట, కాకిని వధియించి ఘనత గాంచిరి వీరుల్, ప్యాంటు షర్టు దొడిగె పడతి నేడు’ వంటి  పూరణాలూ.. ఆయా తెలుగు ప్రాంతాల విశిష్టతలను తెలిపే పద్యాలు.. అవధాన విశిష్టతను ఇనుమడింపజేసే పలు అంశాలున్నాయి.  

- మనోహర్‌

‘‘లాంగ్‌షాట్‌’లో జీవితం నవ్వుల మాలికలా కనిపిస్తుంది కానీ, ‘క్లోజప్‌’లో చూస్తే అదో దుఃఖకావ్యం’’ అంటారు చార్లీ చాప్లిన్‌. తన మాటలు, రాతల ద్వారా దశాబ్దాలుగా తెలుగువారిని నవ్విస్తున్న  ‘హాస్యబ్రహ్మ’ శంకర నారాయణ జీవితమూ అంతే! జీవన పోరాటంలో ఇంకిపోయిన కన్నీళ్లే ఆయన హాస్యానికి అసలైన మూలాలు! ఇది ఆయన ఉద్యోగ జీవితానుభవాల సంకలనం. ప్రకాశం జిల్లాలో ప్రారంభమైన జీవితం పాత్రికేయంతో మలుపు తిరిగి అయిదారు ఖండాల్లో నవ్వులవిందు చేసే స్థాయికి చేరే క్రమంలో ఎదురైన అనేకానేక సంఘటనల అవలోకనం! ఆ జ్ఞాపకాల్లోని విషాద జీరలు పాఠకుల గుండెలను బరువెక్కిస్తాయి. ఆ పూటకు ఉద్యోగం నిలిస్తే చాలనుకునే ఓ మధ్యతరగతి మనిషి.. అవకాశాలను సద్వినియోగం చేసుకుంటూ ఎదిగిన క్రమం స్ఫూర్తిపాఠం. అందుకే ‘నేనో పరాజితుణ్ని’ అన్న ఆయన మాటతో పాఠకులు ఏకీభవించలేరు! 

- సత్యభారతి

నిండా ఏడేళ్ల వయసైనా నిండ కుండానే కాలం కబళించిన, అద్భుత జ్ఞాపకాలు ప్రపంచానికి వదిలివెళ్లిన క్లింట్‌ అనే చిన్నారి గాథ ఈ లిప్తకాలపు స్వప్నం. ఓవైపు నిర్మలమైన పసితనపు ఛాయలు, మరోవైపు చేయితిరిగిన చిత్రకారులకు ఉండే ప్రతిభతో క్లింట్‌ సజీవమైన బొమ్మలెన్నో వేశాడు. జీవం, భావం ఉట్టిపడే ఆ చిత్రాలు వీక్షకుల గుండెల్ని తాకుతాయి. క్లింట్‌ అద్భుతమైన ప్రతిభ కలిగిన బాలునిగా ఎదగడానికి, మరణం తర్వాత ఆ చిన్నారి జీవించడానికి కూడా ఆ తల్లిదండ్రులు చేసిన కృషి అనన్యం. అమ్మూనాయర్‌ ఆంగ్ల పుస్తకాన్ని చదివి, అనుభవించిన ఆర్ద్రతతో, ఆ ఉద్వేగాన్ని, ఉత్తేజాన్ని వొడువని వేదననూ తెలుగు వారికి పరిచయం చేయాలనే తపనతో దీన్ని అనువదించారు స్వర్ణ. పిల్లలతో తమ సంబంధాల్ని, సాహచర్యాన్ని మరింత పెంపొందించుకోవాలనుకునే ప్రతి ఒక్కరికీ ఈ పుస్తకం ఓ పాఠ్యాంశం. 

 - శాయికుమార్‌

అంపశయ్య నవీన్, సలీం, తెన్నేటి సుధ, తనికెళ్ల భరణి, యండమూరి వీరేంద్రనాథ్, మల్లాది, సింహప్రసాద్, శారదా అశోకవర్ధన్, డా।। సి.భవానీదేవి, పొత్తూరి విజయలక్ష్మి, వంగూరి చిట్టెన్‌రాజు భువనచంద్ర తదితర డెబ్భైమంది రాసిన కథలను కొత్త కథలు-3 (2019) పేరిట, డా।। తెన్నేటి సుధాదేవి సంకలనకర్తగా, వంశీ కల్చరల్, ఎడ్యుకేషనల్‌ ట్రస్టు వారు తీసుకుని వచ్చారు. ఆయా రచయితల కథలన్నీ ఈ సంకలనం కోసమే ప్రత్యేకంగా రాసినవి, మరెక్కడా ప్రచురితం కానివి. యండమూరి కథ ‘ఒక గమ్యం- రెండుదార్లు’ ఏ తప్పూ చేయకపోయినా అమాయకులు కటకటాల్లో మగ్గిపోతున్న తీరును చిత్రించింది. తనికెళ్ల భరణి కథ ‘ఓండ్ర’ తెలుగులో వచ్చిన ఓ విశిష్ట, ప్రయోగాత్మక కథ. అందరూ చెయ్యితిరిగిన రచయితలే కావడంతో అన్నీ మంచి కథలతో వచ్చిన ఈ పుస్తకం పాఠకులకు తప్పక నచ్చుతుంది. 

- కె.రఘు 

భాష ఏదైనా సరే... అందులో జరిగే సాహిత్యాభివృద్ధిలో స్వతంత్ర రచనలతో పాటు అనువాదాల పాత్ర కూడా ఎంతో ఉంటుంది. అయితే, అనువాదకుడికి రచన వెలువడిన భాష, అనువాదం చెయ్యాల్సిన భాష-రెండింటి మీదా పట్టు తప్పనిసరిగా ఉండాలి. తెలుగు అనువాద విధానం పేరిట వచ్చిన ఈ పొత్తం అనువాద రచయితలకు ఓ మార్గదర్శి. అనువాదం అంటే నిర్వచనంతో ప్రారంభించి అనువాద విధానాలు, భేదాలు, అనువాదంలో ఏర్పడే సమస్యలు, మాండలికాలు, సాంకేతిక ప్రయోగాలు వంటి అధునాతన అంశాల వరకు ఈ పుస్తకంలో విశ్లేషణాత్మకంగా వివరించారు. రచయితలతో పాటు సివిల్స్‌ పరీక్షార్థులకు, పరిశోధకులకు, పత్రికా రచయితలకు ఈ పుస్తకం ఆకర గ్రంథంగా ఉపయోగిస్తుంది. వివిధ పోటీపరీక్షల్లో ‘అనువాదం’ విభాగం నుంచి ఎన్ని మార్కులకు ప్రశ్నలు వచ్చాయో చెబుతూ చివర్లో ఇచ్చిన పట్టికలు పరీక్షార్థులకు ఉపయుక్తం. 

- డా।। కప్పగంతు రామకృష్ణ

‘‘ఎదురు చూపులూ, విరహమూ ఇవన్నీ వేడుకలే ప్రేమలో’’, ‘‘పూలు వికసించి ఆనక స్వామిని వెతుక్కుంటాయి’’ లాంటి భావా త్మక కవితలతో కేవలం నువ్వే సంకలనాన్ని తీసుకొచ్చారు వసుధారాణి. అనుభూతులు, అనుభవాలతో సృజించిన పొత్తమిది.

- రజని

విశ్వకవి రబీంద్రనాథ్‌ టాగోర్‌ గీతాంజలిని అనువదిస్తూ 103 కవితా ఖండికలతో ఈ రవీంద్ర గీతాంజలి తీసుకొచ్చారు. కమలేకర్‌. మూలభావం ఏమాత్రం దెబ్బతినకుండా హృద్యమైన శైలిలో అనువాదం సాగింది.  

 - రమేశ్‌ తమ్మినేని

ప్రేమలో మోసపో యిన తన స్నేహితు రాలు శిరీషను కాపాడి, ఆమెకు మంచి భవిష్యత్తు ఇవ్వడం కోసం.. తానెంతగానో ప్రేమించిన పరమేశ్వర్‌ను ఆమెకిచ్చి పెళ్లి చేస్తుంది శైలజ. తర్వాత తానెన్ని కష్టాలు పడింది.. శిరీష తనని ఎలా అవమానించింది.. అనేది ఈ త్రిభుజి నవల ప్రధాన కథాంశం. శైలజ, పరమేశ్వర్‌లతో పాటు చేసిన సాయాన్ని మరచిపోయే శిరీష పాత్రల చిత్రణలో బిగి ఉంది. సరళ రచనా శైలి పాఠకులను చదివేలా చేస్తుంది.    

- వెంకట్‌ మద్దూరి