తెలుగు సొబగులు - Telugu Velugu | Article Stories Competition Books, Magazines Poetry | Ramoji Foundation

కడప గడపకు తెలుగు తోరణం

కడప గడపకు తెలుగు తోరణం

సి.శివారెడ్డి

పసిపాపగా అమ్మ

పసిపాపగా అమ్మ

విజయబక్ష్

పసిడి చీర వాడికి పాలకూడు

పసిడి చీర వాడికి పాలకూడు

ఆచార్య శివుని రాజేశ్వరి

‘ఉప’యను రెండక్షరాలు

‘ఉప’యను రెండక్షరాలు

వడలి వేంకట అనంతరామ్‌

వెటకారాల దారిలో గోదారి

వెటకారాల దారిలో గోదారి

ఎర్రాప్రగడ రామకృష్ణ

చిలుక పలుకుల మధ్య కాకిగోల

చిలుక పలుకుల మధ్య కాకిగోల

డా।। ద్వా.నా.శాస్త్రి

మాండలికంపై మనసు పారేసుకుని...

మాండలికంపై మనసు పారేసుకుని...

‘ఎంకివంటి పిల్ల లేదోయి లేదోయి...’ అంటూ ఎదను గిల్లే ఎంకి పాటలను విన్నాం. చదివాం. బంగారిమామ, కిన్నెరసాని, కూనలమ్మ... మొదలైనవీ మనకు తెలుసు! వీటిలో గణాలు, యతులు లాంటి ఛందస్సు ఛాయలు లేవు. అయితే ఇవి పాటలు.

పూర్తి పాఠం..

వెటకారాల దారిలో గోదారి

వెటకారాల దారిలో గోదారి

‘‘గోదారి జిల్లా వోళ్లు సామాన్యులు కారొరోయ్‌! ఆళ్ల మాటల్లో మమకారం, చమత్కారం, ఎటకారమే కాదు, ఆ మాటకొస్తే కాసింత సూరేకారం కూడా కలగలిసుంటాదని అందరనుకుంటారహే’’ అని గోదారోళ్లే అనేసుకోడం కూడా కద్దు. ఆ ఊసులెలాఉన్నా గోదారి జిల్లావోళ్లు పరమ లౌక్యులన్న అభిప్రాయం లోకంలో ఎందుకో మరి స్థిరపడిపోయింది.

పూర్తి పాఠం..

‘ఉప’యను రెండక్షరాలు

‘ఉప’యను రెండక్షరాలు

ఉపకారం, ఉపవాసం, ఉపాఖ్యానం, ఉపాయం, ఉపధ, ఉపమానం, ఉపాధ్యాయుడు, ఉపదేశం, ఉపరాష్ట్రపతి ఇలా ఎన్నో పదాల్లో ముందు వరుసలో కూర్చుంటుంది. వ్యాకరణ, సాహిత్య, ఆధ్యాత్మిక, రాజకీయాలు... ఇలా ఏ రంగమైనా సరే ‘ఉప’అనే రెండక్షరాలు దర్శనమిస్తూనే ఉంటాయి.

పూర్తి పాఠం..

పదాల పరమార్థాలు పెరుమాళ్లకెరుక

పదాల పరమార్థాలు పెరుమాళ్లకెరుక

‘‘మీ అక్షరాలు ముత్యాలు మాస్టారూ’’ అన్నాడో శిష్యుడు గురువుగారిని కాకాపట్టడానికి. ‘‘నా నీళ్లు ముత్యాలా? ఇదెక్కడి దిక్కుమాలిన పోలికరా శుంఠ...!’’ అంటూ వెంటనే వాతపెట్టారు ఆ మాస్టారు. చేతిరాత గురించి చెబుతుంటే గురువుగారు నీళ్లంటున్నారేంటని కుర్రాడు తెల్లముఖమేశాడు.

పూర్తి పాఠం..

ఒక్కో అక్షరం ఒక్కో అర్థం

ఒక్కో అక్షరం ఒక్కో అర్థం

ఎవరైనా చెప్పిన మాటే పదేపదే చెపితే ‘చెప్పిందే ఎన్ని సార్లు చెబుతారూ’ అని అంటాం. మాట గురించే అలా అనుకుంటే మరి శాశ్వతంగా ఉండే సాహిత్యం కోసం ఏమనుకోవాలి! అదీ కవిసార్వభౌముడు శ్రీనాథుడి పద్యమైతే!!!... అవును నిజంగా ఆయన చెప్పిందే.

పూర్తి పాఠం..

వరంగల్లు తెలుగు... వీనులవిందు

వరంగల్లు తెలుగు... వీనులవిందు

తెలుగునేలను ఏకం చేసి వైభవంగా పరిపాలించిన కాకతీయ సామ్రాజ్యానికి కేంద్ర బిందువు... తిక్కన, పాల్కురికి సోమన, శివదేవయ్య, పోతన లాంటి కవి పండితులు నడిచిన నేల... ఓరుగల్లు. కుతుబ్‌షాహీలు, నిజాంల పాలనలో మహమ్మదీయ ప్రాబల్యానికీ లోనైన ప్రాంతమిది. అలాంటి వరంగల్లు తెలుగు వైభవం కాకతీయుల తోరణమంత!

పూర్తి పాఠం..

చిలుక పలుకుల మధ్య కాకిగోల

చిలుక పలుకుల మధ్య కాకిగోల

మానవుడు జంతువునుంచి పుట్టాడంటారు. అది నిజమో కాదో అలా ఉంచితే - మనిషికి జంతువులకీ అవినాభావ సంబంధం ఉంది. జంతువుల నుంచి మనిషిని వేరుచేసేది భాష మాత్రమే.

పూర్తి పాఠం..

పసిడి చీర వాడికి పాలకూడు

పసిడి చీర వాడికి పాలకూడు

కవిత్వానికి మాట్లాడే భాష నిషిద్ధం కాదు. భాషలో దొరికే అన్ని వనరులనూ కవిత్వ భాష వాడుకుంటుంది... ఇది చేరా మాట. శతాబ్దాల కిందటే అన్నమయ్య దీన్ని ఆచరించాడు.

పూర్తి పాఠం..

ఆయన వీరకాడు ఈయన జగిలోడు

ఆయన వీరకాడు ఈయన జగిలోడు

భాష సజీవ వ్యవస్థకు చెందింది. నిత్యం పరిణామం చెందుతూనే ఉంటుంది. ఈ మార్పు కావ్యభాషలో చాలా ఆలస్యంగానూ, వ్యవహార భాషలో చాలా తొందరగానూ వస్తుంది. ప్రాంతీయ, సామాజిక, చారిత్రక, వృత్తికాల భేదాల్ని బట్టి ఒకే భాష విభిన్న రకాలుగా వ్యవహారంలో ఉంటే, ఆ భాషలో మాండలికాలు ఏర్పడతాయి.

పూర్తి పాఠం..

Previous

2

Next