జానపదాలు - Telugu Velugu | Article Stories Competition Books, Magazines Poetry | Ramoji Foundation

తప్పెటపై తెలుగు దెబ్బ

తప్పెటపై తెలుగు దెబ్బ

గణేశ్‌ బెహరా

సంకురాతిరి పండుగొచ్చె గొబ్బియల్లో

సంకురాతిరి పండుగొచ్చె గొబ్బియల్లో

తులసీ బృంద జంపన

ఊర్మిళ నిద్రలేస్తే...!?

ఊర్మిళ నిద్రలేస్తే...!?

డాక్టర్‌. ప్రభల జానకి

అలరించే కళారూపం... చిందు

అలరించే కళారూపం... చిందు

నదీనాదాలు

నదీనాదాలు

రామవరపు వెంకటరమణమూర్తి

జానపద గేయాల సెలయేరు

జానపద గేయాల సెలయేరు

డా।। గుమ్మన్నగారి బాలశ్రీనివాసమూర్తి

ఊర్మిళ నిద్రలేస్తే...!?

ఊర్మిళ నిద్రలేస్తే...!?

కుటుంబమే ప్రపంచానికి ఆధారం. కుటుంబంలో నేర్చుకున్న సంస్కారం, సంస్కృతి విలువలే మానవాళి మనుగడను నిలబెడతాయి. అవకాశం వచ్చినప్పుడు, ఆ విలువల్ని ఓసారి తలచుకుంటే మనమధ్య ఆప్యాయతలు, అనురాగాలు పెరిగి కుటుంబ వ్యవస్థ సుస్థిరమౌతుంది. మనం కోల్పోతోంది ఏంటో గ్రహించినప్పుడే కదా, పరిరక్షించుకునే ప్రయత్నాలు చేయగలం!

పూర్తి పాఠం..

సదువునీదే సామునీదే గననాతా

సదువునీదే సామునీదే గననాతా

జానపదుల భక్తి గీతాల్లో వినాయకుడి స్తుతి శిష్టసంప్రదాయానికి కాస్త భిన్నంగా ఉంటుంది. భాషలోనూ, భావంలోనూ, అభివ్యక్తిలోనూ స్పష్టమైన తేడా కనిపిస్తుంది.

పూర్తి పాఠం..

మా ఇంటి ఇలవేల్పు... మాలోనే వేల్పు

మా ఇంటి ఇలవేల్పు... మాలోనే వేల్పు

ఇంద్రకీలాద్రిపై ఇసుకేస్తే రాలని సమయమిది... కలకత్తా కాళీఘాట్‌లో కాలుమోపాలన్నా కుదరని కాలమిది... ఆసేతు హిమాచలం అమ్మశక్తి ఆరాధనలో తరించే తరుణమిది. సృష్టికి మూలాధారమైన ‘అమ్మ’ను ఆబాలగోపాలం అర్చించే వేళ దేవీ ఆలయాలన్నీ కిటకిటలాడిపోతాయి. భక్తజన హృదయాలన్నీ దుర్గమ్మకు మంగళహారతులు పాడతాయి.

పూర్తి పాఠం..

జగతిపై బతుకమ్మ ఉయ్యాలో శాశ్వతమ్ముగా వెలిసె ఉయ్యాలో

జగతిపై బతుకమ్మ ఉయ్యాలో శాశ్వతమ్ముగా వెలిసె ఉయ్యాలో

ఈ నేలతల్లి అంతరాత్మ బతుకుతెరువు. జనాన్ని బతకండర్రా అంటూ దీవించడమే దాని సహజ లక్షణం. ఆ కారణంగానే అన్ని ప్రాంతాల వాళ్లనూ కడుపులో (వాళ్ల) చల్ల కదలకుండా కాపాడింది. అదే లక్షణంతోనే పండగలుంటే అందులో ఆశ్చర్యమేముంది. ఆ పండగే ‘బతుకమ్మ’. నేలతల్లి అంతరాత్మకు ప్రతీక ఈ పండగ.

పూర్తి పాఠం..

సీతమ్మ.. బతుకమ్మ!

సీతమ్మ.. బతుకమ్మ!

బతుకమ్మ అంటే ప్రకృతి పండగ. పుడమితల్లికి నీరాజనాలర్పించే పూల పండగ. అందుకేనేమో ఆ వసుంధర తనయ కూడా స్వయంగా ఈ పండగ చేసుకుంది. తోడికోడళ్లతో కలిసి బతుకమ్మ ఆడింది.

పూర్తి పాఠం..

అలరించే కళారూపం... చిందు

అలరించే కళారూపం... చిందు

గజ్జెలు కట్టుకున్న కాళ్లు రంగమెక్కి వాయిద్యాలకు అనుగుణంగా పాడుతూ ఆడుతూ ఉంటే... చూసేవాళ్ల కాళ్లు కూడా అప్రయత్నయంగా చిందులేస్తాయి. పాటకు తగ్గ ఆట... ఆటను రక్తిగట్టించే పాటలతో మెరిపించి, మురిపించే ఆ జానపద కళే చిందు యక్షగానం.

పూర్తి పాఠం..

తప్పెటపై తెలుగు దెబ్బ

తప్పెటపై తెలుగు దెబ్బ

కాలి మువ్వల్లోకి గుండె జారిపోయేలా ఉరుముల మెరుపుల దరువులు మొదలెడతారు సందిట కథలను చక్కగా వినిపిస్తారు... అదే యాదవుల సంస్కృతీ పథం తెలుగు జాతి గుండెల్లో తప్పెటగుళ్లు జానపదం.

పూర్తి పాఠం..

కొలను దోపరి కొలుపులో...

కొలను దోపరి కొలుపులో...

నవరత్నాల ముగ్గులు వేసే గొబ్బియళ్లొ ఆ ముగ్గుల మీద మొగలిపూలు గొబ్బియళ్లొ అంటూ సంక్రాంతి వేళ కన్నెపిల్లలు గొబ్బెమ్మల చుట్టూ తిరుగుతూ చప్పట్లు చరుస్తూ పాడేవే గొబ్బిపాటలు. వీటిలో ప్రతి పాదం చివరా ‘గొబ్బిళ్లో, గొబ్బియాలో...’

పూర్తి పాఠం..

జయహో జానపదం

జయహో జానపదం

‘‘తెలుగు జానపద రచనలను సంపుటాలుగా వెలువరించదలిచిన, కనీసం కొన్ని వేల సంపుటాలనైనా ప్రచురించవలిసి యుంటుంది’’ అన్నారు ఎల్లోరా. అవును, నిజమే! అవి అసంఖ్యాకం. తెలుగువారి ఆచార వ్యవహారాల నుంచి ఆహారపుటలవాట్ల వరకూ... విశ్వాసాల నుంచి సంఘ జీవితానికి సంబంధించిన నైతిక ప్రమాణాల వరకూ...

పూర్తి పాఠం..

Previous

2

Next