జానపదాలు - Telugu Velugu | Article Stories Competition Books, Magazines Poetry | Ramoji Foundation

దసరాకు వచ్చి తమ దర్శనము చేయ

దసరాకు వచ్చి తమ దర్శనము చేయ

ఆధునికత గ్రామాలు, ఓ మోస్తరు పట్టణాల్లోకి చొరబడని రోజులు... 1990ల వరకు పల్లెసీమలకు ప్లాస్టిక్‌ అంతగా చొచ్చుకుపోలేదు. టీవీలు కూడా ఏవో ఒకటి రెండిళ్లకే పరిమితం. సెలవులు వస్తే ఇప్పట్లా అయితే ఇంట్లోనో, లేకపోతే స్థానిక సమాజానికి దూరంగా వెళ్లే రోజులు కావు. ఇదంతా ఎందుకు అంటారా?

పూర్తి పాఠం..

యెంత మంచి దాతకరువన్నా!

యెంత మంచి దాతకరువన్నా!

ఎటుచూసినా నెర్రెలిచ్చిన నేల, మోడువారిన చెట్లు, అస్థిపంజరాలు బయటపడ్డాయా అన్నట్లున్న జీవజాలం, వీచే వేడిగాలి, తాగేందుకు సైతం నీళ్లు దొరకని స్థితి, అక్కడక్కడా పడి ఉన్న జంతువుల కళేబరాలు, వాటిని తినేందుకు పొంచి ఉన్న రాబందులు, శ్మశాన నిశ్శబ్దం... ఇది కరవుబారిన పడిన ప్రాంతం నైసర్గిక స్వరూపం.

పూర్తి పాఠం..

గోపాల కాల్వలు

గోపాల కాల్వలు

ఆదిలాబాద్‌ జిల్లా లక్సెట్టిపేట నుంచి ఆరేడు కిలోమీటర్ల దూరంలో పచ్చని పల్లెలు వెంకట్రావుపేట, దౌడపల్లి, ఇంజన్‌బట్టి, కొమ్ముగూడెం. చుట్టుపక్కల తోటగూడెం, జగ్గయ్యపేట, రాజంపేట... అన్నీ అందమైన పల్లెటూర్లే. అడవిలోనే ఊర్లన్నీ. కొంచెం లోపలికి పోతే గోండు, లంబాడి తండాలు ర్యాలి, తలమల, కొర్రు రాగట్ల.

పూర్తి పాఠం..

నదీనాదాలు

నదీనాదాలు

మనుషులు ఆటవిక స్థితి నుంచి క్రమక్రమంగా నాగరికత వైపు అడుగులు వేస్తుంటే, భావవ్యక్తీకరణ అరుపులు, సంజ్ఞల నుంచి పదాలు, మాటల్లోకి మారింది. కాలగమనంలో మౌఖికంగా సాగిన విద్యార్జన ప్రక్రియ మొదట తాళపత్రాలు, తరువాత పుస్తక రూపంలో సాగింది.

పూర్తి పాఠం..

జానపద గేయాల సెలయేరు

జానపద గేయాల సెలయేరు

అక్షర ప్రపంచం విస్తరించని కాలంలోనే, అజ్ఞాత స్వరాల నుంచి అందివచ్చిన సాహిత్య వారసత్వం జానపదుల పాటలు. అలాంటి పాటల సెలయేరు తెలంగాణ. ఇక్కడి జానపదుల పాటల్లో సెలయేటి నీటిలోని తేటతనం కనిపిస్తుంది. తీయదనమూ ఉంది.

పూర్తి పాఠం..

ఊర్మిళ నిద్రలేస్తే...!?

ఊర్మిళ నిద్రలేస్తే...!?

కుటుంబమే ప్రపంచానికి ఆధారం. కుటుంబంలో నేర్చుకున్న సంస్కారం, సంస్కృతి విలువలే మానవాళి మనుగడను నిలబెడతాయి. అవకాశం వచ్చినప్పుడు, ఆ విలువల్ని ఓసారి తలచుకుంటే మనమధ్య ఆప్యాయతలు, అనురాగాలు పెరిగి కుటుంబ వ్యవస్థ సుస్థిరమౌతుంది. మనం కోల్పోతోంది ఏంటో గ్రహించినప్పుడే కదా, పరిరక్షించుకునే ప్రయత్నాలు చేయగలం!

పూర్తి పాఠం..

సదువునీదే సామునీదే గననాతా

సదువునీదే సామునీదే గననాతా

జానపదుల భక్తి గీతాల్లో వినాయకుడి స్తుతి శిష్టసంప్రదాయానికి కాస్త భిన్నంగా ఉంటుంది. భాషలోనూ, భావంలోనూ, అభివ్యక్తిలోనూ స్పష్టమైన తేడా కనిపిస్తుంది.

పూర్తి పాఠం..

మా ఇంటి ఇలవేల్పు... మాలోనే వేల్పు

మా ఇంటి ఇలవేల్పు... మాలోనే వేల్పు

ఇంద్రకీలాద్రిపై ఇసుకేస్తే రాలని సమయమిది... కలకత్తా కాళీఘాట్‌లో కాలుమోపాలన్నా కుదరని కాలమిది... ఆసేతు హిమాచలం అమ్మశక్తి ఆరాధనలో తరించే తరుణమిది. సృష్టికి మూలాధారమైన ‘అమ్మ’ను ఆబాలగోపాలం అర్చించే వేళ దేవీ ఆలయాలన్నీ కిటకిటలాడిపోతాయి. భక్తజన హృదయాలన్నీ దుర్గమ్మకు మంగళహారతులు పాడతాయి.

పూర్తి పాఠం..

జగతిపై బతుకమ్మ ఉయ్యాలో శాశ్వతమ్ముగా వెలిసె ఉయ్యాలో

జగతిపై బతుకమ్మ ఉయ్యాలో శాశ్వతమ్ముగా వెలిసె ఉయ్యాలో

ఈ నేలతల్లి అంతరాత్మ బతుకుతెరువు. జనాన్ని బతకండర్రా అంటూ దీవించడమే దాని సహజ లక్షణం. ఆ కారణంగానే అన్ని ప్రాంతాల వాళ్లనూ కడుపులో (వాళ్ల) చల్ల కదలకుండా కాపాడింది. అదే లక్షణంతోనే పండగలుంటే అందులో ఆశ్చర్యమేముంది. ఆ పండగే ‘బతుకమ్మ’. నేలతల్లి అంతరాత్మకు ప్రతీక ఈ పండగ.

పూర్తి పాఠం..

Previous

2

Next